Зимска економска прогноза на ЕУ: Македонија догодина со втор најголем раст во Европа

Република Македонија годинава се очекува да има раст на Бруто-домашниот производ од 3,2 проценти, со што во однос на сите европски земји ќе се најде на четвртото место според растот, додека догодина се очекува раст од 3,6 отсто со што македонската држава би била втора со најголем раст во 2018 година на целиот европски континент.

Ова го покажува зимската економска прогноза на Европската комисија што денеска во Брисел ја претставија потпретседателот на Еврокомисијата задолжен за еврото и фискалната стабилност Валдис Домбровскис и еврокомесарот за економски и финансиски прашања, Пјер Московиси.

Како што јавува дописникот на МИА од Брисел, заедно со Полска, која се очекува да има исто така раст на БДП од 3,2 проценти, Македонија годинава ќе се најде на високото шесто место во Европа според економскиот раст. Романија со 4,4 раст на БДП се очекува да има најголемо економско подобрување годинава на европскиот континент, а следуваат Луксембург (4,0%), Малта (3,7%), Унгарија (3,5%) и Ирска (3,4%). Во 2018 година, пак, ако го оствари планираниот раст од 3,6 проценти, Македонија би била единствено зад Малта (раст на БДП од 3,7%), а второто место во Европа би го делела со Словачка, која се очекува исто така да има економски раст од 3,6 отсто.

Она што е најважно за македонската држава е што ЕК прогнозира дека невработеноста ќе паѓа правопропорционално со зголемување на вработеноста, па од 24,4 проценти невработени во 2016, годинава тој процент се очекува да падне на 23,2 проценти, а во 2018 година на 22 проценти што би било рекорден пад на невработеноста во историјата на независна Македонија.

Европската унија се покажа отпорна на глобалните предизвици минатата година, па се очекува европското економско заздравување да продолжи и оваа година и следната, при што за прв пат по речиси една деценија, економиите на сите земји-членки на ЕУ се очекува да растат во текот на целиот период на економска прогноза за 2016, 2017 и 2018 година. Сепак, изгледите се опкружени со повисока од вообичаената несигурност.

Реалниот БДП во еврозоната се зголемил во 15-те последователни квартали, а вработеноста се зголемува со стабилно темпо, додека невработеноста продолжува да паѓа, иако таа останува над нивото од пред кризата. Приватната потрошувачка се уште е моторот на закрепнувањето, а растот на инвестициите и понатаму останува спор.

Во зимската прогноза објавена денес, Европската комисија очекува раст на еврозоната на БДП од 1,6 проценти во 2017 година и 1,8 отсто во 2018 година. Растот на БДП во ЕУ како целина треба да го следи сличен модел и се предвидува на 1,8 отсто оваа и следната година. Сепак, ризиците околу овие проекции се исклучително големи и покрај тоа што и ризикот од подеми и недостатоци е зголемен, сепак вкупниот биланс останува навален во надолна линија.

- Економското закрепнување во Европа продолжува петта година по ред. Во овие неизвесни времиња, сепак, важно е дека европските економии остануваат конкурентни и се прилагодуваат на променливите околности. Ова бара напори за континуирани структурни реформи. Исто така, треба да се фокусираме на инклузивен раст, осигурувајќи дека заздравувањето ќе се почувствува од страна на сите. Со кревањето на инфлацијата од ниско ниво, не можеме да очекуваме тековниот монетарен стимул да трае вечно. Затоа, земјите со високо ниво на дефицит и долг треба да продолжат да го намалуваат и да станат поотпорни на економските шокови, истакна потпретседателот на ЕК, Домбровскис.

Во однос на Република Македонија, во зимската прогноза на ЕУ се наведува дека „пошироко базираното обновување на економијата е изложено на ризик од политичката криза“. Па, така, Еврокомисијата наведува дека очекуваното брзо стабилизирање на политичката ситуација во земјата во периодот по изборите во декември 2016 година, сега е поставено за економијата да се опорави од забавување на растот забележан минатата година.

- Врз основа на цврсти основи, прогнозата укажува на сè поголем придонес на домашната побарувачка за економскиот раст, довербата на инвеститорите се враќа, а има и мал позитивен прилог од надворешниот сектор среде постепеното затегнување на цената во животната средина и понатамошно подобрување на вработувањето, наведува ЕК за Македонија.

ЕК во зимската прогноза наведува дека „слабите инвестиции го успориле растот во 2016 година“, па се наведува дека темпото на економски раст забавил во Македонија во првите три квартали од 2016 година, во однос на истиот период една година порано и тоа за 0,4 проценти поени до 2,7 отсто.

- Среде долготрајната политичка криза, приватните компании се воздржуваа од инвестиции, растот на кредитите за корпорациите беше речиси рамен, а Владата царуваше во капиталните трошоци. Растот на БДП беше поттикнат од порастот во приватната потрошувачка, особено во третиот квартал, поддржан од страна на бенигната цена на животната средина, исто така, во втората половина од годината. Потрошувачките цени падна во просек за 0,2 проценти во 2016 година, главно на сметка на пониските цени на храната и енергијата, а базичната инфлација остана позитивна, се вели во прогнозата за Македонија.

Во однос на градбената активност во македонската држава, ЕК вели дека истата продолжила да се шири со солидно темпо, но дека секторот на производство се намалил до септември минатата година. Надворешната нерамнотежа останала ограничена, но се изострила во текот на летото. Но, дефицитот на тековната сметка се зголемил значително во 2016 година, во споредба со 2015 година, а дефицитот на основното салдо се проширил и приливот на приватни трансфери се намалил.

Дефицитот на трговската стока, сепак, најверојатно, ќе се смали нешто, додека извозот се зголемува, главно од етаблирани странски производители во машини и транспортни уреди, среде робустен раст на увозот. Се очекува да се намали уште повеќе во текот на периодот на прогнозата, со поддршка за обновување на подобрувањето на тековната сметка.

Со оглед на тоа што се очекува зголемување на инвестициите и кредити на корпоративните субјекти, Еврокомисијата прогнозира дека растот на БДП на Македонија е веројатно да се забрза до 3,2 проценти во 2017 година, како и до 3,6 отсто во 2018 година. Во ова, најголем придонес се очекува од домашната побарувачка, преку стабилното трошење на личната потрошувачка и придобивките од умереното зголемување на цените на потрошувачката и понатамошното подобрување на пазарот на трудот.

- Примањата, најверојатно, ќе бидат зајакнати со робусна, но се уште помало зголемување на реалната нето-плата, како надомест за падот на приватните трансфери од странство. Фискалната политика се очекува да остане поддршка на растот на домашната побарувачка во 2017 и 2018 година, а Владата планира значителни зголемувања на двата трансфери и капитални трошоци, во споредба со реализацијата во 2016 година, со континуирана средина на ниски даноци. Надворешната рамнотежа е најверојатно да придонесе за раст, како и зголемување на извозот, во кој доминираат етаблирани странски производители, компензиран раст на увозот, кој исто така се очекува да порасне, како одговор на зголемувањето на приватните и јавните инвестиции, вклучително и планираните нови и проширени производствени капацитети од странските производители во слободните индустриски зони, прогнозира неформалната Влада на ЕУ за Македонија.

Во однос на пазарот на трудот во Република Македонија, Еврокомисијата вели дека истиот има „срамежливо подобрување“ од летото. Годишниот раст на вработеноста забавил во третиот квартал во Македонија, но уште еден пад во работната сила придонел за понатамошно намалување на стапката на невработеност до 23,4 проценти во третиот квартал на 2016 година.

Според ЕК, голем дел од новите работни места во Македонија се создадени преку владините мерки за вработување. А, поддржано од обновеното зајакнување на домашната побарувачка и продолжените големи програми во јавниот сектор, вработувањето, најверојатно, ќе се зголеми уште повеќе во 2017 и 2018 година, иако побавно. Во комбинација со постојаната контракција на работната сила поради миграцијата и демографијата, ЕК очекува ова да донесе дополнително намалување на стапката на невработеност.

Сепак, во зимската економска прогноза на Европската комисија, за Македонија се предупредува дека „очекуваното економско јакнење е доведено во ризик од континуираната политичка неизвесност по изборите во декември 2016 година“ и дека тоа „би можело да го потисне приватниот инвестициски раст и да ја задуши потрошувачката на домаќинствата“.

- Притисокот врз девизните резерви би можело да порасне, како што банкарските депозити ќе се селат во странство, а странските инвестиции и дознаките ќе се намалуваат. Фискалните приходи може да се намалат, додавајќи притисок што ќе произлезе од недоволно конкретизираната фискална консолидација и натамошното зголемување на нивото на долгот. Инвестициските перформанси би можело дополнително да се држат во кондиција со обновените државни капитални расходи. А, на надворешна страна, разочарувачки раст кај главните трговски партнери ќе ги намали проекциите за надворешната рамнотежа, прогнозира ЕК за Македонија.

Во однос на фискалната политика на македонската држава, Еврокомисијата вели дека истата „останала пресретлива во текот на годината“ и тоа со два ребаланса на буџетот донесени во средината на годината, што обезбедило стимул за раст. Тука се вклучени еднократните исплати за жртвите на летните поплави, како и дополнителното просечно зголемување на пензиите од пет проценти во декември минатата година.

- Вкупните приходи на централната власт се зголемија за 5,1 отсто во 2016 година, а фискалниот дефицит остана значително под ревидираната годишната цел на Владата и под нивото година претходно. Сепак, намалувањето на дефицитот во 2016 година доаѓа во голема мера на грбот на на капиталните расходи што изнесуваат само 76 проценти од планот и беше 9 отсто пониско од една година порано. Дефицитот се очекува да се намалува постепено во 2017 и 2018 година, главно на сметка на силната динамика на раст. Примарниот дефицит, најверојатно, ќе остане зголемен и да биде главен фактор за понатамошно зголемување на државниот долг, кој се очекува да се зголеми за 4,2 процентни поени меѓу 2015 и 2018 година, се заклучува во прогнозата на ЕК за Македонија.